New Page 1

سی نت

 

صفحه اول - فیلم ها - نقد و یادداشت - ویدئو - هنرمندان - جدول فروش - نویسنده ها - جدول ارزشگذاری نویسندگان

پرسش و پاسخ   |  درباره ما   |   تماس با ما   |   تبلیغات  |   ماهنامه سینمایی «برش های کوتاه» (جدید)

انتخاب رنگ پس زمینه صفحه:  Back-White Back-Orange Back-Green Back-Brown Back-Blue Back-Gray Back-Blue Back-Yellow

جستجوی      در    

www.cinetmag.com - Advertise

جدیدترین شماره

ماهنامه سینمایی

«برش های کوتاه»

ویژه چهل نقش ماندگار

تاریخ سینما و تلویزیون ایران

.................................................

>> خرید نسخه الکترونیکی:

«فیدیبو»   |   «جار»

>> آرشیو شماره های گذشته

 

 

  New Page 1 New Page 1

فروش فیلم های روی پرده

:: به تومان ::

799,916,000

1 - شین

>> جدول کامل  -  فروش سال 0

New Page 1 New Page 1

تولیدات جدید

درب

درب ( هادی محقق)

بازیگران: هادی محقق، محمدظاهر اقبالی و روح الله برزگر

ضد

ضد (امیرعباس ربیعی)

بازیگران: مهدی نصرتی، لیلا زارع، لیندا کیانی، نادر سلیمانی، مهشید جوادی، روزبه رئوفی، مجید پتکی، عماد درویشی، شیرین آقاکاشی و جواد خانی

شهرک

شهرک (علی حضرتی)

بازیگران: ساعد سهیلی، کاظم سیاحی، مهتاب ثروتی، همایون ارشادی، رویا جاوید نیا، شاهرخ فروتنیان، مرتضی ضرابی، ساقی حاجی‌پور

۲۸۸۸

۲۸۸۸ (کیوان علیمحمدی، علی‌اکبر حیدری)

بازیگران: حمیدرضا پگاه، شیرین ‌اسماعیلی، مرتضی ‌اسماعیل ‌کاشی، سیاوش مفیدی، ساناز ‌مصباح، رضا داوودوندی، شیوا فلاحی، عادله ‌گرشاسبی، نرگس ‌محمدی، علی اوجی با یاری: حامد کمیلی، هادی ‌حجازی‌فر، امین ‌حیایی، کامبیز ‌دیرباز، سام ‌درخشانی، احمد ‌مهرانفر، کوروش ‌تهامی، سعید ‌چنگیزیان، کامران ‌تفتی، رامین ‌ناصرنصیر، میلاد ‌رحیمی

موقعیت مهدی

موقعیت مهدی (هادی ‌حجازی‌فر)

بازیگران: هادی ‌حجازی‌فر، ژیلا شاهی، وحید ‌آقاپور

شب طلایی

شب طلایی (یوسف حاتمی‌کیا)

بازیگران: محمدحسن ‌معجونی، یکتاناصر، مریم ‌سعادت، بهناز ‌جعفری، مسعود ‌کرامتی، سوگل ‌خلیق، بهناز ‌جعفری، سینا ‌رازانی، علی باقری، امیر محمدی، بابک ‌بهشاد، ناصر ‌هاشمی، بهادر ‌مالکی، زهرا ‌بهروزمنش، شکوفه ‌هاشمیان، علی پاشا، نساء افرنگه، پانته آ کیقبادی، فرسیما میرچی، سارینا یوسفی، علیرضا ساره درودی

هناس

هناس (حسین دارابی)

بازیگران: مریلا ‌زارعی، بهروز ‌شعیبی، وحید ‌رهبانی، سیاوش ‌طهمورث، سولماز ‌غنی، امین ‌میری، علیرضا نایینی، کوثر حیدری

ماهان

ماهان (حمید شاه حاتمی)

بازیگران: همایون ارشادی، رامین ناصرنصیر، امیررضا نظری، نگار جوکار و وحید رحیمیان

برف آخر

برف آخر (امیرحسین عسگری)

بازیگران: امین ‌حیایی، لادن ‌مستوفی، مجید ‌صالحی و نوشین مسعودیان

علفزار

علفزار (کاظم دانشی)

بازیگران: پژمان ‌جمشیدی، سارا ‌بهرامی، ستاره ‌پسیانی، ترلان ‌پروانه، مهدی زمین پرداز، عرفان ‌ناصری، یسنا ‌میرطهماسب، مائده ‌طهماسبی، رویا ‌جاویدنیا، فرخ ‌نعمتی، مهران ‌امام ‌بخش، ستایش ‌رجایی‌نیا، صدف اسپهبدی، متین حیدری نیا، محمد ‌معتضدی، بنیامین نوروزی، آدرینا توشه، حسین ولی‌زاده، علی امیرخلیلی، محمدمهدی احدی، ارشیا، توکلی، سپهر گندمی

>>  مشاهده لیست کامل تولیدات جدید

سی نت  >> اخبار و مطالب  >> مشاهده متن اخبار

ناموفق و الکن / یادداشت عبدالرضا یعقوبی برای نمایش «عندازمطالبه»

:: 30 مهر 1397  5:57:49 PM  ::

پوستر نمایش «عندازمطالبه»

پوستر نمایش «عندازمطالبه»

 

سی نت: این یادداشت شامل سه بخش اجمالی است:
1 - خلاصۀ نمایش
2 - نگاهی به نمایشنامه، گونه و سبک شناسی آن
3 - نگاهی به کارگردانی و عناصر اجرا

1- نمایش عند از مطالبه، داستان فامیلی است که پس از مرگ نا به هنگام یکی از افراد فامیل (پسر عمه) که رانندۀ یک آمبولانس است، برای ارثی که فکر می کنند از عمه به او رسیده، و حالا به دلیل مرگ پسر عمه قاعدتن به آنها می رسد، دور هم جمع شده اند و با توصل به انواع لطایف الحیل قصد در مصادرۀ میراث متوفا دارند. در این میان روح پسر عمه متوفا، که راننده یک آمبولانس بوده و در حال حمل بدن 30 شهید، بر اثر اصابت موشک با آمبولانس مرده (شهید شده)، با روح و نام 30 شهید همراهش که از او می خواهد نام و نشانشان را به زنده ها برسانند در گیر است. او می خواهد به خواب مادرش برود و نام و نشان سی شهید همراهش را بگوید تا از سرگردانی و بی نام و نشانی نجات پیدا کنند. در پایان با قطعی شدن مرگ پسرعمه کل فامیل گرد هم جمع می شوند تا با باز کردن صندوق وصیت نامه عمه تکلیف ارثیه را روشن کنند. اینجاست که همگی در کمال ناباوری می بینند صندوقچه و وصیتنامه حاوی سی نام و نشان و پلاک است. فامیل که از رسیدن به ارثیه محروم و نا امید شده اند، بدون اینکه بخواهند در مراسم تدفین و ختم شهید (پسر عمه) شرکت کنند با ناراحتی محل را ترک می کنند.

2 - برای اینکه بتوان دربارۀ نمایشنامۀ «عندازمطالبه» صحبت کرد، در ابتدا باید دانست که این متن به کدام دسته از شاخه های درام تعلق دارد. عنداز مطالبه - تقریبن مانند اکثر نمایشنامه های شاکرم - چیزی مابین کمدی و تراژدی است. چیزی است که «برنارد گربانیه» آن را «نمایش تجربۀ حاد» می نامد. گرچه خود او این نام را کاملن مناسب نمی داند. البته با بررسی این نوع از متون شاید نام «نمایش شرایط بحرانی» در خورتر و مناسب تر باشد. خصوصیات این گونه ار متون به صورت خلاصه عبارتند از:

الف - متن در تمام طول نمایش لحن جدی خود را حفظ می کند. گرچه در جای جای آن لحظات کمدی گسترده و پراکنده اند.

ب - با اینکه متن لحنی جدی دارد و آن را تا انتها حفظ می کند، امّا همانند تراژدی مخاطب را با احساسات پاک و تصفیه شده رها نمی کند و اساسن در تأثیر کلی با تراژدی فرق عمده دارد. گرچه بیننده ممکن است در طی آن تجربه ای نزدیک به تجربۀ احساسی تراژِیک داشته باشد.

ج - این گونه نمایشنامه ها از آنجا که تراژدی نیستند، قهرمان تراژیک هم ندارند. از این رو مرکز توجه نمایش، ممکن است شخصیت اصلی و مرکزی طرح نمایش باشد یا نباشد. (در عنداز مطالبه شخصیت مرکزی طرح رانندۀ متوفاست در حالی که مرکز توجّه نمایش، بر روی فامیل متوفا و عملکرد و سرنوشت آنها در رابطه با میراث متوفاست)

د - داستان و روایت نمایشنامه حرکت طولی ندارد و اساسن پیشرونده نیست. بلکه در عرض گسترش پیدا می کند و به جای حرکت طولی برای رسیدن به نتیجه، بیننده با گسترش یک موقعیت بحرانی توسط آدم هایی مواجه است که با انتخاب ها و عملکردهای گاهن اشتباه خود و تحت تأثیر موقعیت بحرانی اوّلیه، بحران را به فاجعه تبدیل می کنند.

هـ - این گونه از نمایش ها بر پایۀ یک موقعیت بحرانی اوّلیه شکل می گیرند. و اساسن توجّه بیشتری به موقعیت و بحران دارند تا اشخاص و اشخاص نمایش - عمومن - در خدمت شرح موقعیت بحرانی و نمایش فاجعۀ مورد نظر نمایشنامه هستند تا اینکه خود دارای پیشینه، شناسنامه و داستان پیش آغازین مستقل باشند. گرچه کاراکترهای جذاب در این گونه نمایشنامه ها کم نیستند ولی جذابیت کاراکترها برای نوع برخوردشان با موقعیت بحرانی مورد نظر نویسنده و صرفن در متن نمایش است نه مستقل از آن و با تعریف جداگانه. (در حالی که در تراژدی و کمدی، دست کم کاراکترهای اصلی، گذشته از برخورد کاراکتر با موقعیت و موانع، خود دارای خصوصیات فردی جذاب، پیشینه و داستان پیش آغازین مستقل هستند.)

با تطبیق ویژگی های فوق با نمایش «عنداز مطالبه» می توان به راحتی این نمایشنامه را در دسته نمایشنامه های «نمایش تجربۀ حاد» قرار داد. البته اگر این ویژگی های ساختاری را در تمام نمایشنامه های شاکرم دنبال کنیم، خواهیم دید که از «من تا مرز من» و «تو هرگز نخواهی گشت» بروز این ویژگی ها در آثار این نویسنده پررنگ تر شده و در نمایشنامه های «نوبت یعنی بعدی» و «سانتیمتر» به اوج خود می رسد. البته در سبک شخصی شاکرم خصوصیاتی وجود دارد که اگرچه متعلق به دستۀ نمایشنامه های «تجربۀ شرایط حاد» نیستند ولی به خوبی از قلم شاکرم جاری شده و فضایی منحصر به فرد در متون این نویسنده ایجاد می کند. مهمترین نکته در آثار این نویسنده، که در اکثر آثار او به طور مستقیم و یا غیر مستقیم به آن پرداخت شده، نگاه به پدیده جنگ به عنوان یک بحران می باشد که در نهایت به فاجعۀ از هم گسیختگی روانی و اجتماعی آدم ها می انجامد. از دیگر نکات آثار او، برخورد منحصر به فرد شاکرم با زبان است. البته در اینجا باید یادآور شد که استفاده از واژۀ منحصر به فرد به نوعی قضاوت دربارۀ کیفیت این برخورد زبانی نیست و فقط خصوصیتی است در نوشته های این نویسنده. اتفاقی که در زبان نمایشنامه های شاکرم می افتد، استفاده از تضادها و تناقض ها در ترکیب سازی ها و روایات است که به شکل دیالوگ نمود پیدا می کند. این استفادۀ گسترده از تضادهای زبانی ، فضایی ذهنی را بر کلیت اثر حاکم می کند. (البته در «عندازمطالبه» به مراتب این خصوصیت کم رنگ تر شده است) یکی دیگر از خصوصیات آثار شاکرم، چیدمان پازلی صحنه هاست است. به گونه ای که به جز صحنۀ طرح مسئله _که عمومن در ابتدای نمایشنامه است_ و صحنۀ نتیجه گیری، عمومن باقی صحنه ها را می توان در اثر جا به جا کرد و بدون اینکه اشکالی در اصل روایت پیش بیاید، به برخوردهای گوناگونی با روایت دست پیدا کرد و شاید بتوان گفت نوع چیدکمانی که در ایتن آثار مشاهده می شود حاصل ذوق و زیبایی شناسی شخصی شاکرم و نوع برخورد او با مسئلۀ نمایشنامه است نه لزومن حاصل توالی وقایع و ارائۀ اطلاعات. این نوع از ساختار که بیشتر از هر نویسندۀ دیگری در آثار شاکرم به چشم می خورد، در راستای آنچه به آن «نمایش تجربۀ حاد» می گوییم، و نیز در راستای تقویت گسترش بحران جاری در متن برای رسیدن به فاجعه و همچنین پرهیز از حرکت طولی اثر، بسیار کارآمد و مؤثر است. البته این نکته را هم نمی توان نادیده گرفت که ساختار پازلی آثار شاکرم باعث می شود در فرم نمایشنامه روایت از حالت خطی بیرون آمده و چالش بیشتری در ذهن مخاطب ایجاد کند.

در «عندازمطالبه» اما با ضعف هایی در پرداخت مواجه هستیم که کمتر در آثار دیگر شاکرم دیده می شوند. در این نمایشنامه - برخلاف دیگر متون این نویسنده - طرح دیر هنگام مسئله نمایش، کمی مخاطب را از همراهی با نمایش باز می دارد و کشف روابط میان آدم هایی که اساسن آنها را نمی شناسیم و کم هم نیستند، و نیز کشف رابطۀ آنها با کلیت اثر مخاطب را از توجّه به روند روایت و تفکر به اندیشه اساسی نمایش باز می دارد. تعدد کاراکترها و زمان کم نمایش که اجازۀ پرداخت بیشتر به نویسنده نداده است باعث شده مخاطب کمتر به کاراکترها نزدیک شود و آنها را بشناسد و بعضن احساس برخورد سرسری و دم دستی با داستان و کاراکترها به مخاطب دست می دهد. نگارندۀ این سطور معتقد است که اگر تعداد کاراکترها کمتر می بود و طرح مسئله زودتر و موشکافانه تر مطرح می شد، می توانستد تأثیر بیشتر و بهتری بر مخاطب بگذارد. البته نمی توان از این موضوع چشم پوشید که عندازمطالبه را می توان یک نقطۀ عطف و تجربه ای جدید در سیر نمایشنامه نویسی مرتضی شاکرم دانست. گذشتن از فرد و نگاه اجتماعی و جمعی به جامعه ای با مشکلات مشترک و تضعیف کاراکتر به نفع تقویت موقعیّت و بحران موجود در نمایش، خصوصیت بارز «عندازمطالبه» است که در کارهای قبلی این نویسنده کمتر با آنها روبه رو بوده ایم. گرچه به نظر می رسد «عندازمطالبه» تجربۀ موفقی در این راستا نیست، با تمام این احوال قابل توجّه و بررسی است.

3 - «عندازمطالبه» به کارگردانی سامان خلیلیان، به صورت دو سویه (کوچه ای) و با شیوه ای که در نوع برخور با عناصر اجرا ادعای مینیمالیستی دارد اجرا می شود. برخلاف متن، در اجرا، اثر نه تنها به سبک و بیانی شخصی و قابل تأمل نرسیده است، که به دلیل استفاده ناصحیح و برخورد ناهمگون عناصر در همنشینی و ترکیب بندی، اثر شدیدن دچار لکنت و ابتذال است. با اینکه اثر در نگاه اول فرمی مینیمال دارد، ولی در طول نمایش آنقدر عناصر اضافی به چشم می خورد که مخاطب به این نتیجه می رسد که این اجرا حاصل عدم آگاهی کارگردان از فرمی است که برای اجرا انتخاب کرده و برخوردش با فضای نمایش صرفن یک برخورد زیبایی شناسانه الکن است در پس ذهن خود کارگردان که از بروز بر روی صحنه عاجز مانده است. در ابتدا با مکعبی بزرگ متشکل از 4 آینه مواجهیم که در هنگام شروع نمایش با ترفند تابش نور سطوح مکعب شفاف می شود و در پشت سطح مقابل تماشاگر، بازیگر نقش راننده آمبولانس را می بینیم که در یک تکثر تصویری از خودش به اطراف نگاه می کند و به این فکر می کند که چه اتفاقی برایش افتاده و کجاست. و این تنها تصویر زیبا و قابل تأمل اثر تا انتها است. در ادامه دائمن با جابه جایی چهار لت آینه در صحنه مواجهیم که بی خود و بی جهت بدون اینکه در فضا سازی و یا کارکردهای دیگر تغییری در صحنه ایجاد کنند، توسط بازیگران به این سو و آن سو برده می شوند. در کنار این لت ها که تنها کارکردشان انعکاس بی مورد تصویر بازیگران و تماشاچیان و تنها در یک صحنه ایجاد توهم ارتباط مرده شور با راننده متوفاست، با تعداد زیادی چهرپایه بر روی صحنه مواجهیم که در بیشتر مواقع هیچ کارکردی ندارند و در هر صحنه نهایتن یکی یا دوتا از آنها استفاده می شوند. و فقط در صحنه بازخوانی وثیت نامه از تمام آنها استفاده می شود. در کنار این ابزار غیر کاربردی ضعف در تصویرسازی و ایجاد تابلو در طول اثر، و تکرار تصویر تقابل بین کاراکترها در حالتی تکراری و روبه روی هم، همچنین محدود شدن امکانات میزانسنی و تصویری در این نوع اجرا، بیننده را به این فکر می اندازد که اساسن چه لزومی داشته که این کار به صورت دو سویه اجرا بشود. و اگر این شکل اجرا را از نمایش بگیریم چه ضربه و نقصانی در اثر ایجاد می شود که کارگردان با اصرار این شیوه را انتخاب کرده - سامان خلیلیان در نمایش تو هرگز نخواهی گشت هم این شیوه را به کار برد البته آن نمایش به مراتب موفق تر و قابل تأمل تر بود - تمام این نکات که ذکر شد نگارنده را به این نتیجه می رساند که برخلاف شعار اصلی مینیمالیست ها که می گویند: «کم زیاد است» و این گفته را با حذف عناصر اضافی برای رسیدن به کیفیتی غنی تر اثبات می کنند، در این نمایش مخاطب به شعار: «زیاد کم است» می رسد. چرا که کارگردان با این همه عنصری که در اختیار دارد، از عناصر صحنه گرفته تا تعدد بازیگر و حتی نوع بازی بعضی بازیگران اثر - که از فرط زیاد بودن توی ذوق می زنند - نتوانسته غنایی به نمایش خود ببخشد. به تمام اینها تیپ سازی های متعدد بازیگران را نیز باید اضافه کرد که نه تنها به کلیت اثر کمکی نمی کند، که گاهن، شدیدن از ساختار کلی نمایش بیرون می زند.

در پایان و با بررسی مواردی که در بالا آمد می توان گفت که نمایش «عندازمطالبه» به نویسندگی مرتضی شاکرم و کارگردانی سامان خلیلیان، در اجرا، اثر موفقی نیست و در ردیف نمایش های خوب این کارگردان و نویسنده جوان کشورمان قرار ندارد.

 

منبع: سی نت

3814 - احمد شاهوند

 

Header

پرونده های ویژه سی نت از دوره های برگزاری جشنواره فیلم فجر

 

::  نقل مطالب و عکس های اختصاصی سی نت بدون ذکر منبع، نام نويسنده و نام عکاس ممنوع است  ::


صفحه اول  |  فیلم ها  |   هنرمندان   |   نقد و یادداشت  |  نويسنده ها   |  ویدئو  |  پرسش و پاسخ   |  درباره ما    تماس با ما  |   جدول فروش   |   تبلیغات


ماهنامه سینمایی «برش های کوتاه» (جدید)

::  سردبیر: احمد شاهوند  ::

 


تقدیر از احمد شاهوند در اولین جشن رسانه های سینمایی  تقدیر شده در چهارمین جشنواره وب به عنوان بهترین سایت فیلم به انتخاب کاربران  تقدیر شده در جشنواره نشریه های اینترنتی

  كليه حقوق اين سايت براي سایت سی نت (cinetmag.com) محفوظ است.

Copyright © 2003 - 2019 Cinetmag.com All rights reserved


طراحی و اجرا: استودیو سی نت